ДОССОР КЕН ОРНЫНЫҢ ТОПЫРАҒЫНДАҒЫ МИКРОБТЫҚ ҚАУЫМДАСТЫҚТАРДЫҢ ӘРТҮРЛІЛІГІНЕ МҰНАЙМЕН ЛАСТАНУДЫҢ ӘСЕРІ
DOI:
https://doi.org/10.53729/MV-AS.2024.02.14Кілт сөздер:
мұнай, топырақ, көмірсутегінтотықтырушы микроорганизмдер, микробтық қауымдастық, Доссор кен орныАңдатпа
Мұнаймен ластанған топырақтың экологиялық процестері мен биоремедиациясын түсіну үшін микроб қауымдастығындағы құрылымының өзгеруін зерттеу қажет. Нәтижелер әр түрлі деңгейде ластанған Доссор кен орнындағы топырақ үлгілеріндегі микроорганизм қауымдастығының сандық және таксономиялық алуантүрлілігі маңызды айырмашылықтар көрсетті. Ластану деңгейі төмен үлгілер - микроорганизм саны мен бөлініп алынған микроорганизм алуантүрлілігінің жоғарылығымен сипатталды. Топырақ құрамындағы көмірсутек деңгейі 58770 - 61589 мг/кг үлгілерімен салыстырғанда топырақтағы мұнай құрамы 3990 - 4158 мг/кг үлгілеріндегі микроорганизм саны 2 есе жоғары екендігін көрсетті. Доссор кен орнындағы үлгілерінде негізгі бактериялды филиумдар: Protobacteria47,46 %, Firmicutes17,96%, Actinobacteria 18,86%, Bacteroidetes12,46%, и 3,31% – басқа филиумдар. Ластану деңгейі төмен үлгілерде бөлініп алынған микроорганизмдер алуантүрлілігі көбірек. Micrococcus, Arthrobacter, Mycobacterium, Achromobacter, Gordonia, Ochrobactrum, Microbacterium, Nocardia, Streptomyces, Rhodotorula, Trichosporon, Candida және Aureobasidium микроорганизм түрлері бөлініп алынды. Жоғары деңгейде ластанған топырақ үлгілерінде микроб қауымдастығы азырақ. Мұнаймен ұзақ уақыт ластану топыраққа айтарлықтай әсер етеді, яғни, микроб қауымдастығының құрылымын өзгертіп, стрестік фактор ретінде ықпал етеді.